Mensen die in actie komen en onrechtvaardigheid in een systeem aan het licht brengen, spelen een essentiële rol in het voortbestaan van de democratie. Klokkenluiders kunnen illegale of immorele daden onthullen en bijdragen aan een gezonde samenleving.
Al jarenlang waadt Frontex in opspraak, met beschuldigingen van wandaden en mismanagement van hogergeplaatsten. [1] Ook al stapte de baas van Frontex vorig jaar op na vele beschuldigingen, er is niks gedaan aan de cultuur van het verzwijgen van illegale daden.
Daarom roepen we medewerkers van Frontex op om elke wandaad die ze tegenkomen aan het licht te brengen.
Vorig jaar publiceerde OLAF, de Europese antifraudedienst, een rapport dat duidelijk maakte hoe Frontex illegale acties uitvoerde zonder daarvoor aansprakelijk te worden gesteld. Mensenrechtenschendingen verdwenen onder het tapijt. Frontex zag toe hoe mensenrechten werden geschonden en mensen in de Mediterraanse zee verdronken. Ze deden niets om te helpen. Ze voerde bewust maatregelen in die ervoor zorgden dat de schendingen niet zouden worden vastgelegd of bekeken, zodat niemand verantwoordelijk zou worden gehouden. [2] Ze werkten samen met de nationale kustwacht om de waarheid te bedekken met leugens. [3]
Deze doofpot bestaat bij de gratie van een weggestopt rapport, een genegeerde melding of het achterhouden van belastende beelden. Dit proces van systematische verduistering van alledaagse, maar cruciale documenten draagt bij aan een cultuur van straffeloosheid.
Nadat het OLAF-rapport over Frontex verscheen, legde het agentschap een verklaring af waarin ze zeiden dat mensenrechtenschendingen niet meer voorkomen. [4] Maar tot nu toe heeft Frontex nog geen enkele daadkrachtige actie ondernomen. Ze laten niet overtuigend zien dat ze deze problemen aan willen pakken. [5]
“Er zou niets geheims moeten zijn aan onze bezigheden.” Dat zegt Hans Leijtens, die sinds maart 2023 nieuwe baas van Frontex is. Hij beloofde om “het vertrouwen terug te brengen” en liet weten dat “grenscontrole en mensenrechten hand in hand gaan”. [6] Maar Leijtens is al sinds jaar en dag deel van deze doofpotcultuur: hij was deel van de raad van bestuur van Frontex tussen 2019 en 2022, juist de periode waarin deze wandaden werden begaan en toegedekt.
Als Frontex daadwerkelijk hun schimmige doofpotten en leugens achter zich wil laten, is echte actie nodig, geen lege beloften. Dit proces begint bij medewerkers van Frontex, die op hun strepen gaan staan door misdaden en wangedrag aan het licht te brengen – door de klokken te luiden.
Mensenrechten verdedigen is geen keuze maar een verantwoordelijkheid. En hand in hand met deze verantwoordelijkheid komt ook de plicht om in actie te komen wanneer men getuige is van wangedrag.
We mogen mensenrechtenschendingen niet negeren. Beste medewerker van Frontex: als je deelgenoot wordt van zulke incidenten, is het belangrijk dat je het zwijgen doorbreekt.
